Wat is lactaat?

Lactaat is een stofje dat vrijkomt bij intensieve inspanning. Als we sporten hebben we energie nodig. De meest efficiënte manier om energie aan te maken is via het aerobe pad, oftewel met behulp van zuurstof. Deze aerobe manier van sporten wordt ook wel zone 1 training genoemd of duurtraining. Echter, wanneer wij over de aerobe drempel gaan, heeft ons lichaam meer energie nodig dan dat we kunnen verkrijgen van verbranden met zuurstof. Op dit punt komt ons anaerobe systeem in werking. Wanneer dit systeem wordt gebruikt om energie aan te maken komt er een stof vrij, lactaatzuur. Dit wordt vervolgens gesplitst in lactaat en zuur (H+). Door de toename van H+ wordt er CO2 gevormd in het lichaam wat wij na de eerste drempel nog bufferen (opvangen) door onze ademfrequentie te verhogen. Echter, wanneer de intensiteit nog hoger wordt en we onze tweede drempel bereiken (anaerobe drempel, omslagpunt) is het zuurgehalte zo hoog dat we dit niet meer kunnen bufferen met onze ademhaling. Hoe harder we ons inspannen, hoe harder we CO2 af moeten blazen en hoe korter we dit volhouden. Lactaat zelf is dan ook niet de oorzaak van vermoeidheid en wordt zelfs door het lichaam gebruikt als energiebron.

Waar wordt lactaat voor gebruikt?

Het meten van lactaat is in de sportwereld vaak ingezet om de intensiteit van een inspanning te bepalen. Vooral bij veld of baan testen meten inspanningsfysiologen of trainers het lactaat gehalte om een inschatting te krijgen van de intensiteit. Om het lactaatgehalte in het bloed te kunnen bepalen wordt er een klein prikje in de vinger of oorlel gedaan om een druppel bloed op te vangen. Een speciaal apparaat kan op deze manier zien wat het lactaatgehalte op dat moment is. Gedurende een training wordt dit op meerdere momenten afgenomen. Door een curve tussen deze meetpunten te trekken kan een inschatting worden gemaakt hoe het intensiteitsverloop gedurende de training was. Ook kunnen de aerobe en anaerobe drempel worden bepaald via deze curve. Het moment dat lactaat zich begint op te stapelen wordt beschouwd als de aerobe drempel. Wanneer de curve van de lactaatconcentratie een knik vertoont naar boven (steiler verloop laat zien), is dit een teken dat de anaerobe drempel is bereikt (maximal lactate steady state (MLSS)) (figuur 1). Deze twee drempels worden door trainers gebruikt om intensiteitszones (hartslagzones) te bepalen voor hun atleten.

Waarom meten wij geen lactaat tijdens onze inspanningstesten?

Er zijn meerdere redenen waarom wij geen lactaat meten tijdens onze inspanningstesten in het sportlab. De voornaamste reden is dat wij intensiteit meten met onze ademgasanalyse. Door het CO2 en zuurstof elke ademhaling te meten kunnen wij exact bepalen waar de omslagpunten (aerobe en anaerobe drempel) liggen. Wanneer wij lactaat zouden meten tijdens een inspanningstest op de loopband, zou de sporter om de paar minuten naast de band moeten springen om een druppel bloed af te laten nemen. Dit zou de resultaten beïnvloeden omdat de hartslag tijdens zo’n meting zakt en vervolgens weer moet toenemen als de sporter weer op de loopband rent. Ook zullen de drempels worden bepaald met veel minder datapunten t.o.v. de continue data die wij meten met een ademgasanalyse. Daarnaast wordt niet het lactaat gemeten wat in de inspannende spieren wordt gevormd, maar het lactaat gehalte wat in de oorlel of vingertop zit. Onderzoek laat dan ook zien dat de aerobe en anaerobe drempel gemeten met ademgasanalyse wisselend overeen komen met de drempels die bepaald zijn met een lactaatcurve.

Samenvattend: meten van de intensiteit via adamgasanalyse geeft een nauwkeurige beeld van de drempels in vergelijking met het meten van lactaat alleen.

Figuur 1.

Heb je interesse in een inspanningstest met ademgasanalyse? Je bent van harte welkom voor een anaerobe drempeltest, een uitgebreid sportmedisch onderzoek of een triathlon sportmedisch onderzoek.

Bronnen. Lactate: Friend or Foe (2016), Mederic M, Hall. Correlations between lactate and ventilatory thresholds and the maximal lactate steady state in elite cyclists (2004), van Schuylenbergh. Validity and reliability of ventilatory and blood lactate thresholds in well- trained cyclists (2016), Pallares, Jesus. G.