Vitamine D 

Zinvol of niet?

Heeft het suppleren van vitamines zin? Of heb ik extra vitamines nodig als ik veel sport? Dat zijn veel voorkomende vragen en daar is geen eenduidig antwoord op te geven voor alle vitamines. Er bestaan namelijk ook vitamines die bij overdosering juist toxisch zijn. Voorbeelden hiervan zijn vitamine A en B6. Vitamine B6 is al verschillende malen bij sporters voorgekomen in een 10 X zo hoge dosis (in vergelijking met de ADH). Vaak wordt er bij vitamines gekeken naar normale waardes, maar het is beter om te kijken naar optimale waardes. In dit stuk wordt ingegaan op vitamine D. Wat zijn normale waardes, c.q. optimale waardes van vitamine D? In Nederland houden we als normaalwaarde aan 50-70 nmol/l terwijl de optimale waardes van vitamine D volgens onderzoeken tussen de 75-100 nmol/l liggen.

Wat is vitamine D?

Vitamine D is geen gewone vitamine, maar vitamine D is een hormoon. Vitamine D is nodig voor opname van calcium en de vorming van sterke botten. Gebrek aan vitamine D leidt tot Engelse ziekte en botontkalking. Maar vitamine D tekort leidt ook tot spierklachten en spierzwakte. Internationale onderzoeken wijzen op een relatie tussen vitamine D tekort en auto-immuun ziekten en een verhoogd risico op kanker. Vitamine D is, zoals gezegd, feitelijk geen vitamine maar een (pro)hormoon dat we zelf aanmaken. Voor het vaststellen van de vitamine D status volstaat de meting van 25(OH) vitamine D3 in serum. De belangrijkste bron van vitamine D is de aanmaak in de huid onder invloed van zonlicht. Daarnaast kan vitamine D uit voeding gehaald worden, vooral uit vette vis en in geringe mate uit met vitamine D verrijkte vetten zoals margarine en braadproducten.

Wat zijn symptomen van vitamine D deficiëntie? 

Spierzwakte, spieratrofie (afname spierweefsel), spierpijnen, gewrichtspijnen. Dit zijn vaak vrij vage symptomen, maar deze kunnen bij sporters wel frequent voorkomen. Er bestaat een duidelijke relatie met de vitamine D status en het seizoen. Gedurende de wintermaanden (oktober t/m maart) zal de vitamine D concentratie gaan zakken (minder blootstelling aan zonlicht) en van april t/m september zal deze weer toenemen door de grotere blootstelling aan zonlicht. Belangrijke bepalende factoren van de vitamine D status zijn: De zonlicht expositie: deze is ook weer afhankelijk van het huidtype, de duur en het huidoppervlak wat is blootgesteld aan zonlicht, de leeftijd, de breedtegraad en het seizoen en het dragen van bedekkende kleding en het opsmeren van ‘sunscreens’. Ook de voeding is belangrijk: inname van vitamine D gaat vooral via vette vis, margarine en eidooier. Vaak is suppletie van vitamine D d.m.v. multi-vitamine slikken onvoldoende om de concentratie zelfs maar constant te houden. Ondanks multivitamine slikken zakt de concentratie vitamine D nog steeds in de winterperiode omdat de hoeveelheid vitamine D in deze multivitamine vaak ontoereikend is. Daarom wordt het advies gegeven om in de wintermaanden extra vitamine D te slikken in een hoeveelheid van ongeveer 20-25 mcg (800-1000 IU) per dag.

Denk dus ook aan vitamine D bij onverklaarbare klachten van gewrichten en spieren, zeker in de wintermaanden, maar ook gedurende het hele jaar bij weinig blootstelling aan zonlicht.