De voordelen van echografie bij blessureconsulten
Veruit de meeste mensen kennen echografie als vorm van diagnostiek bij zwangeren. De groei en ontwikkeling van het kindje kan gedurende de hele zwangerschap nauwkeurig worden gevolgd, op een snelle, betrouwbare en veilige manier. Maar echografie wordt ook gebruik binnen andere specialismen van de geneeskunde. Abdominaal onderzoek (in de buikholte), cardiaal onderzoek (aan het hart) en vasculair onderzoek (aan de bloedvaten) zijn enkele andere voorbeelden.
In dit blog gaan het echter hebben over Muskulo-Skeletale echografie, ook wel afgekort als MSK-echografie (of MSU in het Engels wat staat voor Muskolo Skeletal Ultrasound). Hierbij richt het onderzoek zich met name op pezen, spieren, gewrichten en het kapsel-band apparaat rondom de gewrichten. Deze structuren lenen zich uitermate goed om via echografie in beeld te laten brengen vanwege de doorgaans geringe diepte onder de huid. Dit maakt dat ze anatomisch vaak mooi in beeld te brengen zijn en goed van elkaar te onderscheiden zijn. Wellicht ten overvloede, maar echografie werkt doormiddel van ultrasone geluidgolven die via een probe op de huid door het weefsel gaan en weer worden weerkaatst (echo) door datzelfde weefsel. Elke type weefsel (pees, spier, vet, bot enz.) weerkaatst dit geluid op een andere manier. De software van het echo-apparaat zet deze informatie om in een visuele representatie en voilà, we hebben een echo plaatje.
Echografie; een betrouwbare partner
Echografie is overigens een zeer betrouwbare manier van beeldvormende diagnostiek en het toepassingsgebied is de laatste paar jaren sterk uitgebreid. Dit komt door de snelle technologische ontwikkelingen binnen dit veld, die ons in staat stelt deze structuren vlotter en betrouwbaarder in beeld te brengen. Het aantal indicatiegebieden voor echografie als beste diagnostisch middel, stijgt jaarlijks. Een toenemend aantal aandoeningen zijn via echografie net zo betrouwbaar in beeld te brengen als bijvoorbeeld een MRI en soms zelfs beter. Uiteraard is dat wel afhankelijk van het soort echo-apparaat en deskundigheid van de echografist. Feit is wel dat deze vorm van diagnostiek de toegankelijkheid van snelle en betrouwbare zorg aanzienlijk verhoogt. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid van MSK echografie en de uitkomsten zijn uitstekend en ook voor de toekomst bemoedigend.
Zoals gezegd, lenen vooral de weke delen (pezen, spieren, enz) zich voor deze vorm van diagnostiek. Vertalen we dat naar specifieke klachten of blessures, dan kun je denken aan:
-Peesletsel zoals scheurtjes of zwelling, bijvoorbeeld achillespeesproblematiek of hamstringpezen
-Spierletsel zoals scheurtjes, oud letsel (littekenweefsel), toe- of afgenomen diameter
-Bandletsel zoals enkelbanden en kniebanden (bijvoorbeeld mediale of laterale band)
-Symptomen die passen bij gewrichtsproblemen (bijvoorbeeld vocht uit het gewricht en soms zichtbare kraakbeenproblematiek)
-Slijmbeursontstekingen
-Kalkhaarden in pezen of andere plekken (zoals een hielspoor)
-Gescheurd of beschadigd kapsel van een gewricht (het labrum van de heup bijvoorbeeld)
Echo doppler
Ook beschikt ons echo-apparaat over een zgn ‘power-doppler’ functie. Hiermee kunnen we kijken of er sprake is van ongewenste ingroei van bloedvaatjes in specifieke plekken van een pees. Dit noemen we neovascularisatie en binnen een bepaald stadium van peesschade is dit een niet wenselijk effect.
Het belang van echografie bij het vaststellen van (sport)blessures, kan dus aanzienlijk zijn. Op basis van alleen een lichamelijk onderzoek, is niet altijd goed vast te stellen welke structuur nu precies aangedaan en in welke staat het verkeert. Dit kan vrij wezenlijk zijn als het gaat om het bepalen van het verdere beleid; mag en weer getraind worden of niet? Welke therapievorm is wel of niet zinnig? De (aanvullende) informatie uit de echo kan helpen meer richting te geven aan dit proces, het verduidelijken van de klacht naar u als patiënt en daarmee ook realistische verwachtingen scheppen. Al deze factoren helpen bij een zo optimaal mogelijk herstel.
Casus: achillespees problematiek
Bovenstaand een duidelijk voorbeeld van lengte-opname van een achillespees. Het is een mannelijke sporter van in de 40 met aanhoudende pijnklachten aan zijn linker achillespees. Op de echo is niet alleen duidelijk de zwelling zichtbaar van de pees, maar op de plek van de blauwe pijltjes is ook goed te zien dat er schade in de structuur van de pees zelf zit. De donkere plekken in dit verband zijn stukken pees die matig tot slecht van kwaliteit zijn. Het is goed om op deze manier de kwaliteit van de pees te beoordelen, omdat dit aan de buitenkant niet zichtbaar is en ook niet altijd duidelijk naar voren komt tijdens het lichamelijke onderzoek. Het kan gevolgen hebben voor de adviezen m.b.t. oefentherapie en of herst
Direct resultaat
U krijgt bij ons altijd direct de uitslag van de echo te horen van de echografist. Sterker nog, in veel gevallen kunt u direct meekijken en krijgt u uitleg over de beelden. Dit helpt bij het beter begrijpen en interpreteren van de klacht. De uitslag van de echo wordt naderhand direct teruggekoppeld naar de sportarts. Zo nodig kan deze nog samen even de beelden doornemen met de echografist.
Ook voeren we soms echogeleide injecties uit. De echografist zoekt dan heel nauwkeurig het betreffende weefsel op en tegelijkertijd zet de sportarts en injectie op de gewenste plek. Op het scherm is de naald onderhuids te volgen zodat we precies weten waar we zitten. De kans dat de injectie op de juiste plek wordt gezet is zo goed als 100% en draagt bij aan het voorkomen van ‘mis prikken’ en onnodige injecties.
Onderstaand een fraai plaatje van een injectie onder echogeleiding in een ontstoken slijmbeurs van de knie. De blauwe pijl geeft de locatie van de naald aan. Het zwarte gebied is de overvulde slijmbeurs. Aan het linker uiteinde van de naald kun je de ontstekingsremmende vloeistof al de naald zien verlaten. Een mooi precisie-werkje samen met sportarts Bernard.
Casus: slijmbeurs
Hieronder nog een ander voorbeeld van iemand met pijnklachten bij de achillespees. Dhr kwam bij ons met de diagnose ‘achillespeesontsteking’; op zich niet onlogisch gezien de locatie. Uit echografisch onderzoek blijkt echter dat de pees voor een belangrijk deel in orde is, maar dat de slijmbeurs eronder flink ontstoken is (blauwe pijl). Het differentiëren tussen verschillende problemen en structuren gaat soms beter met een echo.
Of uw klacht in aanmerking komt voor echografie, bepaalt de sportarts. Deze zal dan een interne verwijzing maken, waarna u ingepland wordt aan de balie. Dit kan bijna altijd op zeer korte termijn en soms nog op dezelfde dag. De verslaglegging gaat via het Elektronisch Patiënten Dossier zodat de sportarts ook weer snel op de hoogte is. Indien nodig wordt er nog overleg gepleegd tussen echografist en sportarts. De vergoeding voor echografie gaat vanuit het DBC.
Mark Schouten
Sportfysiotherapeut en bewegingsdeskundige. Mark is sinds 2019 verbonden aan Sportgeneeskunde Midden Nederland. Hij heeft meer dan 15 jaar ervaring als (sport)fysiotherapeut en werkt hier als bewegingsspecialists en echografist. Mark voert zowel de fietspositie-analyse als de hardloop-analyses uit. Daarnaast heeft hij ruim 12 jaar ervaring als musculoskeletaal echografist. Hij ondersteunt hierin de sportartsen door echo’s te maken van o.a. pezen, spieren en gewrichten. Mark is wielrenner in hart en nieren.
