Overreaching & overtraining
Al is het trainingsschema nog zo goed, soms kan het zo zijn dat de balans voor kortere of langere termijn verstoord wordt en het herstel slecht verloopt. De belasting die je lichaam ondergaat is dan eigenlijk groter dan het hebben kan. Dit kan komen doordat je te veel getraind hebt. Veel vaker is echter een drukke periode op je werk of studie de boosdoener, evenals stress of spanning voortkomend uit privéomstandigheden of persoonlijke leefsfeer.
Deze verstoring is niet altijd erg. Soms is het zelfs de bedoeling van een training. Denk aan een trainingskamp waarbij je gedurende een aantal dagen flink aan het werk wordt gezet. Na afloop ben je bek af, maar mits het trainingsschema goed was opgezet, zul je er wel sterker van worden na een adequate herstelperiode. Dit sterker worden gebeurt dan trouwens met name tijdens de rust achteraf; deze is dus erg belangrijk! In de literatuur wordt deze situatie met de Engelse term ‘overreaching’ genoemd.
Wanneer je overreached bent, voel je je vaak moe, heb je minder zin om te trainen en kan het zijn dat het voelt alsof je pap in je benen hebt. Daarnaast slaag je er niet in om je gebruikelijke prestatieniveau te behalen.
Indien je coach een goed opgesteld trainingsschema hanteert, kan het zo zijn dat hij met deze situatie rekening gehouden heeft. Bijvoorbeeld omdat hij het principe van periodisering gebruikt heeft. Als het goed is ben je dus op tijd weer fit voor bijvoorbeeld je volgende wedstrijd. Deze vorm van overreaching wordt dan ook ‘functioneel’ genoemd (Functional Overreaching; FO) en kan met supercompensatie gepaard gaan (maar het hoeft niet).
Je zult logischerwijs concluderen dat er in dat geval ook sprake zal zijn van het tegenovergestelde, een ‘niet-functionele’ vorm van overreaching (Non-Functional Overreaching; NFO). Hiervan is sprake als de periode van overreaching langer duurt dan volgens het trainingsschema voorzien was. Dit kan na enkele dagen al zo zijn, maar afgesproken is dat dit maximaal twee tot drie weken mag duren. Ben je na die periode nog steeds niet hersteld, dan is er dus zeker sprake een niet-functionele vorm van overreaching.
Praktisch gezien betekent dit het volgende: Denk je dat je overreached bent, dan halveer je je trainingsarbeid (zowel omvang als intensiteit) gedurende een week. Voel je je daarna beter dan is er niks aan de hand. Is dat niet het geval, dan zoek je het beste contact met je trainer of een sportarts.
Bernard te Boekhorst
Sportarts, met daarnaast de afgeronde universitaire studie tot medisch bioloog, inspanningsfysioloog. Voordat Bernard begon aan zijn specialisatie tot sportarts is hij in opleiding geweest tot cardioloog. Bernard heeft als specialisatie duursport (wielrennen, hardlopen en triathlon). Door zijn jarenlange wetenschappelijke onderzoeken en vanuit persoonlijke interesse is Bernard te Boekhorst inmiddels (inter)nationaal toonaangevend op het gebied van hardlopen en cardiologie. Bernard heeft in het verleden 30’45” op de 10 km gelopen en was jarenlang de snelste dokter van Nederland.
