Zadeldrukmeting

Zadelpijn of zadelklachten kent vele gezichten en kan zorgen voor een hoop ongemak en pretbederf tijdens en na het fietsen. Sommige verschijnselen zijn vrij voor de hand liggend: pijn op de zitbotjes, gevoelloze genitaliën, schuurplekken, ontstoken of geïrriteerde huid en de welbekende ‘derde bal’ waarbij er onderhuids door overmatige druk een abces ontstaat die soms behoorlijke vormen aan kan nemen en zorgt voor een langdurig hersteltijd.
Klachten die minder voor de hand liggend zijn, maar wel degelijk gerelateerd kunnen worden aan zadelproblemen zijn onderrug klachten, liesklachten, hamstring problematiek en zelfs knieklachten en nekklachten kunnen soms hun oorsprong vinden vanuit probleem bij het zadel.

zadeldrukmeting

Maar wanneer vormt het zadel een probleem? Naast de breedte, de lengte en de ergonomie (bouw) van het zadel, kan ook de voor-achterwaartse positie of de hellingshoek (tilt) van grote invloed zijn op hoe het zitcomfort wordt ervaren. Het is daarbij eerst belangrijk om te begrijpen hoe je eigen bouw is en welke beperkingen of mogelijkheden er fysiek aanwezig zijn (ben je lenig of juist niet, zijn er specifieke bewegingsbeperking die mogelijk eerst aangepakt moeten worden alvorens aan het zadel te zitten?) Zo kun je een zadel wel heel ‘agressief’ willen hebben staan (met de neus naar beneden), maar als je fysiek niet in staat bent om bijvoorbeeld je bekken goed te kantelen of voldoende romp-stabiliteit hebt om een bepaalde positie te kunnen handhaven, dan zit de oplossing vaak in de hele andere hoek.

Het uitvoeren van een dynamische zadeldrukmeting is eigenlijk onontbeerlijk bij elk soort zadel-gerelateerd probleem. Eerst meten we digitaal de afstand van de zitbeentjes op. Dit geeft namelijk direct als inzicht of iemands zadel misschien te breed of te smal is. De dynamische drukmeting tijdens het fietsen geef dit inzicht in de absolute drukwaarden (uitgedrukt in millibar), maar ook de verhouding van die druk tussen het linker en rechter zitbeentje, hoe je lichaamszwaartepunt zich tijdens het fietsen verplaatst en hoe groot het belaste oppervlakte is tijdens het trappen. Het geeft tevens een goede indicatie over hoe stil of onrustig je zit tijdens het fietsen. Dikwijls kijken we ook naar de druk bij verschillende snelheden fietsen. Soms ontstaan klachten namelijk alleen tijdens hogere inspanning, of juist alleen bij rustige ritjes. Zinnig dus om te kijken of er specifiek zaken veranderen in termen van druk of verplaatsing daarvan tijdens wisselende omstandigheden.

Oplossingen voor zadelproblematiek komen ook in vele verschijningsvormen voor. Een heel nieuw zadel is daar een van. Wij hebben een aantal soorten zadels van Specialized liggen in verschillende maten en, indien voldoende voorraad, zijn deze ook aan te schaffen. Voor sommige fietsers voelt het echt als een verademing om eens op een ander zadel te zitten. Dit zijn vaak mensen die met hele matige of gewoon ronduit slechte zadels komen. Nou is er niets zo persoonlijk als een zadel, dus wat voor de een slecht is kan voor een ander goed zijn, maar niettemin zien we toch met enige regelmaat gedrochten van zadels langskomen die weinig te maken lijken te hebben met de berijder zo comfortabel mogelijk te laten zitten. Ook (onzichtbaar) beschadigde of doorgezakte zadels zijn vermaarde boosdoeners.
Er zijn ook fietsers die met tassen vol zadels komen die allemaal al eens geprobeerd zijn maar geen oplossing bieden. En hoewel ook hier het juiste zadel wellicht niet tussen zit, zit de oplossing vaak niet in het nógmaals wisselen van zadel, maar moet er veel breder gekeken worden naar wat nou het onderliggende probleem. Soms zien we dat iemands zadel bijvoorbeeld veel te hoog of te laag staat waardoor de druk en bewegelijkheid op het zadel weliswaar voor klachten zorgt, maar dat dit dus niet aan zadel ansich ligt. Soms gaat het nog wat genuanceerder dan dat. Niet zelden zien we dat de zadeldruk flink kan veranderen bij plaatsen van ondersteunende zooltjes in de fietsschoenen. De reden hiervoor kan zijn dat de kniehoeken veranderen, de uitlijning van de enkels naar de knieën verbetert, de ondersteuning van de voetboog zorgt voor een meer rondere trapbeweging ipv ‘vierkant’ enz. Een aanpassing onderaan kan dus van invloed zijn op druk en beweging bovenaan en dus ook op hoe het zitten wordt ervaren.

Het gaat wat ver om hier alle mogelijk problemen en oplossingen op te sommen, maar het is goed om te weten dat het veel verder gaat dan een ander zadel of het huidige zadel een beetje aanpassen. Veel vaker is het een combinatie van verschillende kleine en grote aanpassingen die leiden tot een verbetering. Het vaststellen van iemands persoonlijke fysieke eigenschappen en vervolgens de juiste informatie verzamelen uit de drukmeting vormt hoe dan ook altijd de basis voor een goede analyse.

Een zadeldrukmeting is een standaard onderdeel van een bikefit bij ons, maar is ook als apart product af te nemen. Kijk daarvoor eens verder op onze website.

Foto van Mark Schouten

Mark Schouten

Sportfysiotherapeut en bewegingsdeskundige. Mark is sinds 2019 verbonden aan Sportgeneeskunde Midden Nederland. Hij heeft meer dan 15 jaar ervaring als (sport)fysiotherapeut en werkt hier als bewegingsspecialists en echografist. Mark voert zowel de fietspositie-analyse als de hardloop-analyses uit. Daarnaast heeft hij ruim 12 jaar ervaring als musculoskeletaal echografist. Hij ondersteunt hierin de sportartsen door echo’s te maken van o.a. pezen, spieren en gewrichten. Mark is wielrenner in hart en nieren.